Ko e hā ‘a e mahaki ‘ate C?
Ko e mahaki hepatitis C ‘oku ‘i he ngaahi feitu‘u kotoa pē ‘o e māmaní pea ‘okú ne uesia ‘a e kakai ‘o e ngaahi ta‘umotu‘a, puipuitu‘a, mo e anga fakafonua kehekehe. Ko e kakai ‘e toko 58 miliona nai ‘i māmani lahi ‘oku nau mo‘ui mo e mahaki ‘ate C tu‘uloá.
Ka ‘ikai ha faito‘o, ‘e lava ke fakatupu ‘e he hepatitis C ha maumau lahi ki he ‘até (cirrhosis) mo e kanisaa ‘o e ‘até.
Kapau te ke ma’u ‘a e hepatitis C ‘e feinga ho sino ke tau’i ‘a e vailasi. Ko e toko 1 mei he toko 4 ‘e mavahe mei he vailasi ‘i loto ‘i he mahina ‘e 12 ‘o ‘ikai ha faito’o. ‘Oku ui ‘eni ko e acute hepatitis C. Ko e toenga ‘o e peseti ‘e 75% ‘e kei ‘i ai pe ‘a e vailasi ‘i honau sino. ‘Oku ui eni ko e hepatitis C tu‘uloa (taimi lōloa).Ka ‘ikai ha faito‘o fakafaito‘o ko e 1/3 nai ‘o e kakai ‘oku nau ma‘u ‘a e hepatitis C tu‘uloá te nau ma‘u ‘a e ngaahi faka‘ilonga mo e maumau ‘o e ‘até.
Me‘amālié, ‘oku ‘i ai ha faito‘o ki he mahaki ‘ate C.
Ngaahi faka‘ilonga ‘o e mahaki ‘ate C .
Ko e kakai ‘oku nau ma‘u ‘a e hepatitis C ‘oku fa‘a ‘ikai ke nau ma‘u ha faka‘ilonga. Ko e founga pe ‘e taha ke ‘ilo ai pe ‘oku ke ma’u ‘a e hepatitis C ko e sivi toto.
Kiate kinautolu ‘oku nau ma‘u ‘a e ngaahi faka‘ilongá, ‘e lava ke ‘osi ha uike ‘e 2 ki he 12 nai pea toki ‘asi mai ‘a e ngaahi faka‘ilongá. Mahalo te nau ongoʻi ʻoku nau maʻu ʻa e fuluú, ʻuliʻuli ʻenau mimi, pea ʻoku kulokula ʻenau kilí mo e matá (jaundice).
Na‘a mo e kakai ‘oku nau ma‘u ‘a e mahaki ‘ate C tu‘uloá (taimi lōloá) ‘e ‘ikai nai ke nau ongo‘i puke kae ‘oua kuo maumau‘i lahi honau ‘até. ‘E lava ke fuoloa ‘eni ‘i ha ngaahi ta‘u lahi. Ko e ngaahi faka‘ilonga ‘e lava ke:
langa kete 'i he tafa'aki to'omata'u 'o ho sino
felangaaki, mo mamahi'ia pea mofi
loto hoha'a pe loto mafasia
suka
ongo'i maha 'e lo'imata pea pakupaku mo e ngutu
tavaivaia pea palopalema 'a e mohe
tokotoka kovi, lua, mole 'a e u'a kai ('ikai ongo'i fiekaia)
fa'ahinga mahaki kili pe veli
KI MUI
